KURANDA MERYEMLER KARIŞTIRILDI MI
KURANDA MERYEMLER KARIŞTIRILDI MI
“Ey Harun’un kız kardeşi, senin baban kötü bir kişi değildi ve annen de azgın, utanmaz (bir kadın) değildi.”(Meryem Suresi, 28)
iddia: ayette hz.Meryem için "ey Harun'un kız kardeşi olarak" bahsedilmekte. Kur'an'ı yazan kişi hz.İsa'nın annesi Meryem ile hz.Musa'nın ve hz.Harun'un kızkardeşi olan Meryemi karıştırmış.
Peki hz.Harun ve hz.Musa'nın Meryem adında kız kardeşleri var mı?
Kur'an kasas(11-13) ayetlerinde anlatılan olaya göre İsmi geçmese de bir ablaları olduğu anlaşılıyor. Meryem ismi ise Tevrat Mısırdan Çıkış bab: 15;20'de "Harun'un kız kardeşi peygamber Miryam telifini eline aldı, bütün kadınlar teflerle oynayarak onu izlediler." şeklinde geçiyor.
Peki Kur'an ayetinde geçen Meryem'in hz.Musa'nın kardeşi Meryem ile alakası var mı?
Sahabeden Müğîre b. Şube anlatıyor:
Hz. Peygamber (asm) beni, Necran halkına gönderdi. Onlar bana; "Gerçekten siz Kur’an’da 'Ey Harun’un kız kardeşi!' diye bir ayet okuyorsunuz değil mi?” (bir diğer rivayette “Peygamberiniz Meryem Harun’un kız kardeşidir, diyormuş, doğru mu?” diye sordular. Ben de “Evet” dedim. Onlar, “Herhalde, Hz. İsa ile Hz Musa arasında ne kadar zaman geçtiğini de biliyorsunuz..” dediler. Ben Reslullah’(a.s.m)’ın yanına döndüğümde bunu kendisine anlattım. “Deseydin; Onlar daha önceki peygamberlerin ve salih kimselerin ismini kullanıyorlardı...” diye buyurdu.(bk. Taberî, İbn Aşur, Meryem, 27-28. ayetlerin tefsiri).
Gördüğünüz gibi burada "Harun'un kız kardeşi" sözünden maksat Meryem'in o aileden gelmiş olduğunu vurgulamaktır. Bu ifade ile şerefli bir soydan gelen Meryem'i soyuna asla yakışmaz bir iş ile suçlayıp mahçup etmek istemişler. Yani Kur'an'da geçen kişinin hz.Harun'un özkardesi olan Meryem ile alakası yok. İsim benzerliği sadece ki hz.Musa'nın öz kardeşinin isminin Meryem olduğu Kur'an kaynaklı değil Yahudi kaynaklı.
Basit bir örnek vermek gerekirse; nitekim konuşmacı veya kumandan dinleyicileri etkilemek için "ey Fatih'in torunları Yavuz'un çocukları" diye hitap eder. Oysa dinleyiciler ne Fatih'in torunu ne de Yavuz'un çocuğudur. Fakat bu hitap dinleyicilerin Fatih'in ve Yavuz'un neslinden geldiğini belirtir.
Kureyş'te Haşimoğulları vardı. Bu kabileden birisi yanlış bir şey yaptığında "Ey Haşimoğlu, bu yanlışı sen nasıl yaparsın." gibi bir söz söylense, bu o kişinin gerçek anlamda Haşim ismindeki soy büyüğünün oğlu olduğunu göstermeyip, o soyun bir ferdi olduğuna kinaye olarak söylenmiş olur. (bk. Razî, Meryem, 27-28. ayetlerin tefsiri)
Nitekim: Hz. Safiyye, bazı kadınların kendisine “Yahudi kızı Yahudi!” dediklerini şikâyet edince Hz. peygamber (asm) şöyle buyurmuştu:
“Sen niçin onlara: “Oh ya, Harun babam, Mûsâ amcam, Muhammed eşim oluyor, daha ne isterim!” deseydin ya!”(Tirmizî, Menâkıb 63; Hâkim, el-Müstedrek, 4/31)
Burda da gördüğünüz gibi hz.Harun hz.Safiye'nin öz babası değil yada hz.Musa da amcası değil. Lakin hz.Safiye hz.Harun ve hz.musa ile aynı soydan olduğu için böyle bir tabir kullanılmış.
Benzeri ifadelerin çeşitli şekillerde İncil’de kullanıldığı görülmesine rağmen, Hıristiyanların “Harun’un kızkardeşi” tabirini eleştirmeleri akıl alır değildir. Zira, Hz. İsa, Hz. Davud’un oğlu olmamasına rağmen, Matta İncili, 1. Bölüm 1. âyette Hz. İsa’dan “Davud’un oğlu” diye bahsedilmektedir.
Yine İncil içerisinde Hz. Yahya’nın annesi Elizabeth de dahil olmak üzere birçok kadın için “Harun’un kızı (Daughter of Aaron)” tamlaması kullanılmıştır.Luka İncili’ne göre Hz. Zekeriyyâ’nın eşi Elizabeth, Levi kabilesine mensup olarak Hz. Hârûn’un soyundan gelmektedir. Bu anlamda, Elizabeth ile akraba Hz. Meryem de Hz. Harun’un soyundan gelen Levi kabilesine mensuptur.
Peki hz.İsa'nın annesi hz.Meryem ve hz.Harun aynı soydan mı?
Hz. Harun ne kadar Beni İsrail soyundan ise, Hz Meryem de o kadar Beni İsrail soyundandır. Hz. Meryem’in Hz İsa’nın annesi olması dolayısıyla onun da Beni İsrail olduğu unutuluyor veya gözden kaçıyor. Hz.Meryem, Harun aleyhisselamın soyundandır. O da İshak aleyhisselamın soyundan gelir.
Ayette de kastedilen bu iki kişinin aynı soydan geldikleri ve peygamber ahlakını devam ettirmeleridir. Dolayısıyla burada hiç bir çelişki yoktur, kastedilen soy ve peygamber ahlakıdır. Kuran’daki genel anlatım da bu yöndedir. Peygamberler toplumlarına “kardeşleri” olarak gönderilmişlerdir, buradaki “kardeşleri” ifadesi aynı soydan oldukları içindir.
Mü’minler ancak kardeştirler… (Hucurat Suresi, 10)
“Ad (halkına da) kardeşleri Hud’u (gönderdik). Dedi ki: “Ey kavmim, Allah’a ibadet edin, sizin O’ndan başka ilahınız yoktur. Siz yalan olarak (tanrılar) düzenlerden başkası değilsiniz.” (Hud Suresi 50)
Sonuç olarak; Hz.Meryem dürüstlüğü, iffeti ve imanı ile tüm toplumlara örnek bir kadındı. Insanların hz.Meryem'in erkeksiz hamile kalmasına şaşırması ve onun iffetsizlik yaptığını zannı ile "böyle mübarek bir soydan gelen nasıl yapar bunu" anlamında verdikleri tepkiden bahsedilir.
Peygamber soyuna ve ahlakına gönderme yaparak "Harun'un kız kardeşi" tabiri kullanılır!
“Ey Harun’un kız kardeşi, senin baban kötü bir kişi değildi ve annen de azgın, utanmaz (bir kadın) değildi.”(Meryem Suresi, 28)
iddia: ayette hz.Meryem için "ey Harun'un kız kardeşi olarak" bahsedilmekte. Kur'an'ı yazan kişi hz.İsa'nın annesi Meryem ile hz.Musa'nın ve hz.Harun'un kızkardeşi olan Meryemi karıştırmış.
Peki hz.Harun ve hz.Musa'nın Meryem adında kız kardeşleri var mı?
Kur'an kasas(11-13) ayetlerinde anlatılan olaya göre İsmi geçmese de bir ablaları olduğu anlaşılıyor. Meryem ismi ise Tevrat Mısırdan Çıkış bab: 15;20'de "Harun'un kız kardeşi peygamber Miryam telifini eline aldı, bütün kadınlar teflerle oynayarak onu izlediler." şeklinde geçiyor.
Peki Kur'an ayetinde geçen Meryem'in hz.Musa'nın kardeşi Meryem ile alakası var mı?
Sahabeden Müğîre b. Şube anlatıyor:
Hz. Peygamber (asm) beni, Necran halkına gönderdi. Onlar bana; "Gerçekten siz Kur’an’da 'Ey Harun’un kız kardeşi!' diye bir ayet okuyorsunuz değil mi?” (bir diğer rivayette “Peygamberiniz Meryem Harun’un kız kardeşidir, diyormuş, doğru mu?” diye sordular. Ben de “Evet” dedim. Onlar, “Herhalde, Hz. İsa ile Hz Musa arasında ne kadar zaman geçtiğini de biliyorsunuz..” dediler. Ben Reslullah’(a.s.m)’ın yanına döndüğümde bunu kendisine anlattım. “Deseydin; Onlar daha önceki peygamberlerin ve salih kimselerin ismini kullanıyorlardı...” diye buyurdu.(bk. Taberî, İbn Aşur, Meryem, 27-28. ayetlerin tefsiri).
Gördüğünüz gibi burada "Harun'un kız kardeşi" sözünden maksat Meryem'in o aileden gelmiş olduğunu vurgulamaktır. Bu ifade ile şerefli bir soydan gelen Meryem'i soyuna asla yakışmaz bir iş ile suçlayıp mahçup etmek istemişler. Yani Kur'an'da geçen kişinin hz.Harun'un özkardesi olan Meryem ile alakası yok. İsim benzerliği sadece ki hz.Musa'nın öz kardeşinin isminin Meryem olduğu Kur'an kaynaklı değil Yahudi kaynaklı.
Kureyş'te Haşimoğulları vardı. Bu kabileden birisi yanlış bir şey yaptığında "Ey Haşimoğlu, bu yanlışı sen nasıl yaparsın." gibi bir söz söylense, bu o kişinin gerçek anlamda Haşim ismindeki soy büyüğünün oğlu olduğunu göstermeyip, o soyun bir ferdi olduğuna kinaye olarak söylenmiş olur. (bk. Razî, Meryem, 27-28. ayetlerin tefsiri)
Nitekim: Hz. Safiyye, bazı kadınların kendisine “Yahudi kızı Yahudi!” dediklerini şikâyet edince Hz. peygamber (asm) şöyle buyurmuştu:
“Sen niçin onlara: “Oh ya, Harun babam, Mûsâ amcam, Muhammed eşim oluyor, daha ne isterim!” deseydin ya!”(Tirmizî, Menâkıb 63; Hâkim, el-Müstedrek, 4/31)
Burda da gördüğünüz gibi hz.Harun hz.Safiye'nin öz babası değil yada hz.Musa da amcası değil. Lakin hz.Safiye hz.Harun ve hz.musa ile aynı soydan olduğu için böyle bir tabir kullanılmış.
Benzeri ifadelerin çeşitli şekillerde İncil’de kullanıldığı görülmesine rağmen, Hıristiyanların “Harun’un kızkardeşi” tabirini eleştirmeleri akıl alır değildir. Zira, Hz. İsa, Hz. Davud’un oğlu olmamasına rağmen, Matta İncili, 1. Bölüm 1. âyette Hz. İsa’dan “Davud’un oğlu” diye bahsedilmektedir.
Yine İncil içerisinde Hz. Yahya’nın annesi Elizabeth de dahil olmak üzere birçok kadın için “Harun’un kızı (Daughter of Aaron)” tamlaması kullanılmıştır.Luka İncili’ne göre Hz. Zekeriyyâ’nın eşi Elizabeth, Levi kabilesine mensup olarak Hz. Hârûn’un soyundan gelmektedir. Bu anlamda, Elizabeth ile akraba Hz. Meryem de Hz. Harun’un soyundan gelen Levi kabilesine mensuptur.
Peki hz.İsa'nın annesi hz.Meryem ve hz.Harun aynı soydan mı?
Hz. Harun ne kadar Beni İsrail soyundan ise, Hz Meryem de o kadar Beni İsrail soyundandır. Hz. Meryem’in Hz İsa’nın annesi olması dolayısıyla onun da Beni İsrail olduğu unutuluyor veya gözden kaçıyor. Hz.Meryem, Harun aleyhisselamın soyundandır. O da İshak aleyhisselamın soyundan gelir.
Ayette de kastedilen bu iki kişinin aynı soydan geldikleri ve peygamber ahlakını devam ettirmeleridir. Dolayısıyla burada hiç bir çelişki yoktur, kastedilen soy ve peygamber ahlakıdır. Kuran’daki genel anlatım da bu yöndedir. Peygamberler toplumlarına “kardeşleri” olarak gönderilmişlerdir, buradaki “kardeşleri” ifadesi aynı soydan oldukları içindir.
Mü’minler ancak kardeştirler… (Hucurat Suresi, 10)
“Ad (halkına da) kardeşleri Hud’u (gönderdik). Dedi ki: “Ey kavmim, Allah’a ibadet edin, sizin O’ndan başka ilahınız yoktur. Siz yalan olarak (tanrılar) düzenlerden başkası değilsiniz.” (Hud Suresi 50)
Sonuç olarak; Hz.Meryem dürüstlüğü, iffeti ve imanı ile tüm toplumlara örnek bir kadındı. Insanların hz.Meryem'in erkeksiz hamile kalmasına şaşırması ve onun iffetsizlik yaptığını zannı ile "böyle mübarek bir soydan gelen nasıl yapar bunu" anlamında verdikleri tepkiden bahsedilir.
Peygamber soyuna ve ahlakına gönderme yaparak "Harun'un kız kardeşi" tabiri kullanılır!
Yorumlar
Yorum Gönder